آرژانتین
آرژانتین
مختصات: ۲۶°۱۵′ جنوبی ۵۳°۳۸′ غربی / ۲۶.۲۵۰° جنوبی ۵۳.۶۳۳° غربی
| جمهوری آرژانتین República Argentina
آرژانتین | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| شعار ملی: در یکپارچگی و آزادی | ||||||
|
سرود ملی: سرود ملی آرژانتین | ||||||
 | ||||||
|
پایتخت (و بزرگترین شهر) |
بوئنوس آیرس ۵۲°۳۱′ شمالی ۱۳°۲۴′ شرقی / ۵۲.۵۱۷° شمالی ۱۳.۴۰۰° شرقی |
|||||
| زبان رسمی | اسپانیایی (دوفاکتو) | |||||
| نوع حکومت | جمهوری فدرال | |||||
|
نام حاکمان • رئیس جمهور • معاون رئیس جمهور |
کریستینا فرناندز خولیو کوبوس |
|||||
| مساحت | ||||||
| - | مساحت | ۲٬۷۸۰٬۴۰۰[۱]کیلومتر مربع (۸ام) | ||||
| - | آب‌ها (٪) | ۱٫۱ | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری | ۴۱٫۰۹ (۳۲ام) |
||||
| - | تراکم جمعیت | ۱۴/km۲ (۱۹۵ام) | ||||
| تولید ناخالص داخلی | (تخمین ۲۰۰۷) | |||||
| - | مجموع | ۵۲۳٫۷ میلیارد دلار (۲۲ام) | ||||
| - | سرانه | ۱۴۸۳۸ دلار (۴۸ام) | ||||
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۶) | ۸۶۳/۰ (بالا) (۳۶ام) | |||||
| واحد پول |
پزو آرژانتین (ARS) |
|||||
| منطقه زمانی | ART (ساعت جهانی-۳) | |||||
| - | تابستانی (DST) | ARST (ساعت جهانی) | ||||
| دامنه اینترنتی | .ar | |||||
| پیش‌شماره تلفنی | +۵۴ | |||||
آرژانتین کشوری است در آمریکای جنوبی. پایتخت آن بوئنوس آیرس است. زبان رسمی این کشور اسپانیایی و جمعیت آن ۴۱ میلیون نفر است. واحد پول آرژانتین پزو نام دارد. آرژانتین از لحاظ وسعت پس از برزیل دومین کشور آمریکای جنوبی و در بین کشورهای جهان هشتمین کشور از لحاظ وسعت است. آرژانتین سومین اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین را دارد و سطح زندگی در آن بالا است.
۹۷ درصد از جمعیت آرژانتین اروپایی‌تبار هستند که بیشترشان از نوادگان مهاجران ایتالیایی و اسپانیایی هستند. ۹۲ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۱.۹ درصد مسلمان و بقیه بی‌دین یا پیرو ادیان دیگر هستند.
منطقه کنونی آرژانتین پیش از این یکی از مستعمرات امپراتوری اسپانیا به نام «فرمانداری ریو دلا پلاتا» را تشکیل می‌داد. با درگرفتن جنگ استقلال آرژانتین، مردم این منطقه اعلام استقلال کردند و پس از استقلال جنگ‌های داخلی آرژانتین رخ داد که در خلال بخش اعظم سده نوزدهم ادامه یافت. این کشور در جریان سده بیستم با چندین کودتا و دوره‌های بی‌ثباتی سیاسی روبه‌رو شد و بحران‌های اقتصادی نیز در آن رخ داد.
مجمع‌الجزایر فالکند در امداد فلات آرژانتین قرار دارد و اما در کنترل بریتانیا است. این جزایر میان دو کشور مورد مناقشه هستند. ارتش آرژانتین در ۲ آوریل سال ۱۹۸۲ اقدام به تصرف جزایر فالکلند کرد، اما نیروهای بریتانیایی موفق شدند که در ۲۰ ماه مه همان سال جزایر را دوباره پس گیرند. در این جنگ ۲۵۰ سرباز بریتانیایی و ۶۵۰ سرباز آرژانتینی کشته شدند.[۲]
پاپ فرانسیس اول، رهبر کنونی کاتولیک‌های جهان اهل آرژانتین است.
محتویات
[نهفتن]نام[ویرایش]
اسپانیایی‌های مهاجم در سال ۱۵۱۶ میلادی وارد آرژانتین شدند و بسیاری از آنان با شنیدن شایعه وجود «کوه‌های نقره» در این منطقه به جستجوی این کوه‌های افسانه‌ای پرداختند. پیشینهٔ نام این کشور نیز از واژه لاتین argentum به معنای نقره گرفته شده‌است.
این کشور بطور رسمی جمهوری آرژانتین نامیده می‌شود (به اسپانیایی: República Argentina). برای برخی موارد قانونی Nación Argentina (کشور آرژانتین) نیز بکار می‌رود.
مردم[ویرایش]
در میان کشورهای آمریکای لاتین، آرژانتین طی سدهٔ بیستم بیش‌ترین تعداد مهاجران را از آمریکای لاتین به‌خود دیده است. در سال ۲۰۰۱ آرژانتین ۱ میلیون مهاجر آمریکای لاتینی داشت که ۳۲ درصد آن از پاراگوئه بودند.[۳]
آرژانتین، میزبان بزرگترین جامعه یهودیان در آمریکای لاتین است.[۴]
تاریخ[ویرایش]
پیش از ورود اروپائیان، آرژانتین جمعیت کم و پراکنده‌ای از سرخ‌پوستان بومی داشت. در دوره ۴ تا ۲ هزار سال پیش از میلاد منطقه کنونی آرژانتین با خشکسالی شدیدی روبه‌رو شد که باعث کاهش جمعیت بومی آن شد و بسیاری از مناطق داخلی و کوهپایه‌ای آن خالی از سکنه ماند.[۵] کشف و استعمار آرژانتین در اوایل سده شانزدهم از سوی اسپانیایی‌ها آغاز شد. مهم‌ترین کاشفان اروپایی آرژانتین عبارت‌اند از: آمریگو وسپوچی (۱۵۰۲. م)_ خواندیاز دوسولی (۱۵۱۶. م)_ فردیناند ماژلان(۱۵۲۰. م).
در سال ۱۷۷۶. م سرزمین ریودولاپلاتا شامل آرژانتین_بولیوی_پاراگوئه و اوروگوئه به مرکزیت بوئنوس آیرس تحت ریاست نایب السلطنه اسپانیا تشکیل شد تا اینکه در سال ۱۸۱۶. م بوئنوس آیرس و سرزمینهای مجاور آن بنام ایالات متحده لاپلاتا، پس از ۳۰۰ سال، استقلال یافت. در سال 1853 با تصویب قانون اساسی جدید , این کشور موسوم به " جمهوری آرژانتین " گردید. از آنجا که استانهای کشور آرژانتین دارای استقلال عمل فراوان بودند تا سال 1860 دولت مرکزی آن , قدرت چندانی نداشت. سرانجام در همان سال (1860) با ایجاد تمرکز قوی , اختیارات استانها محدود شد و از این سال به کشور آرژانتین متحد (Argantine Natino) معروف گردید. در سال 1879 نیز با تصرف سرزمینهای جنوبی موسوم به پاتاگونیا (Patagonia) , آرژانتین در حدود فعلی خود قرار گرفت و جمهوری آرژانتین فعلی تکوین یافت.
سیاست آرژانتین[ویرایش]
دیکتاتورهای نظامی آرژانتین، بین سال‌های ۱۹۷۶-۱۹۸۳ دست به قتل‌های سیاسی گسترده‌ای زدند. مادربزرگان داغدیده این قتل‌ها تا مدت‌ها هم‌چنان همه هفته در میدان "ماه مه" بوئنوس آیرس، برای گرفتن خبر از وضع فرزندان و نوه‌های خود جمع می‌شدند.[۶]
ژنرال خورخه ویدلا رهبری حکومت نظامی آرژانتین بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۱ را برعهده داشت و از او به عنوان طراح اصلی جنگ کثیف و مسئول کشتار و ناپدید شدن هزاران نفر نام برده می‌شود. بیشتر از سی هزار نفر از مخالفان چپگرا در این ماجرا که جنگ کثیف نام گرفته کشته یا ناپدید شدند. خورخه ویدلا بعداً در دادگاه به جرم جنایت علیه بشریت به حبس ابد محکوم شد.[۷]
اوا پرون از رهبران آرژانتین بود که کمک شایانی به مردم فقیر این کشور کرد و شخصیتی بسیار محبوب بود.[۸]
اقتصاد آرژانتین در پی بحران پولی و اقتصادی سال ۲۰۰۲ در حال فروپاشی بود اما نستور کیرشنر، رئیس جمهوری پیشین آرژانتین که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ ریاست جمهوری این کشور را برعهده داشت موفق شد همهٔ بدهی آرژانتین، مبلغ ۹٫۵ میلیارد دلار، را به صندوق بین‌المللی پول پرداخت کند.[۹]
کریستینا فرناندز د کیرشنر، همسر نستور کیرشنر، برای نخستین بار در سال ۲۰۰۷ میلادی به عنوان جانشین همسرش موفق شد به کاخ ریاست جمهوری راه یابد. در سال ۲۰۱۱ نیز وی با اکثریت آرا در سمت خود ابقا شد. بر طبق قانون اساسی آرژانتین، رئیس‌جمهور اجازه ندارد برای سومین بار در انتخابات شرکت جوید، اما حزب کیرشنر در صدد است که با تغییر قانون اساسی راه را برای انتخاب وی، برای سومین بار فراهم کند که این امر اعتراضات گسترده‌ای را در کشور به دنبال داشته است.[۱۰]
اقتصاد[ویرایش]
جغرافیا[ویرایش]
آرژانتین در فهرست وسعت کشورها هشتم در جهان است. آرژانتین وسعتی به مساحت ۲۷۹۱۸۱۰ کیلومتر مربع از این قاره را اشغال کرده که بین آند (رشته کوه) در غرب و اقیانوس اطلس جنوبی در شرق و جنوب واقع شده‌است. این کشور از شمال با پاراگوئه و بولیوی، از شمال شرق با برزیل و اروگوئه، و از جنوب و غرب با شیلی مرز مشترک دارد.
مرز آرژانتین تقریباً از شمال تا جنوب ۳۷۰۰ کیلومتر، و از شرق تا غرب ۱۴۰۰ کیلومتر می‌باشد. این کشور را می‌توان تقریباً به چهار قسمت تقسیم نمود: دشت‌های حاصلحیز پامپا در مرکز کشور، قسمت کشاورزی در فلات، جلگه غنی از نفت پاتاگونیا در نیمه جنوبی پایین ایالت تییرا دل فیوگو؛ فلاتهای نیمه گرمسیری گرانچاکو در شمال، و رشته کوه‌های پرپیچ و خم آند در امتداد مرز غربی با شیلی.
بلندترین نقطه از سطح دریا در آرژانتین در ایالت مندوزا قرار دارد. کوه آکنکاگوا، در ارتفاع ۶۹۶ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین کوه کشورهای آمریکایی، در نیمکره جنوبی می‌باشد،[۱۱][۱۲] و پست‌ترین نقطه در لاگونا دلکاربیون در ایالت سانتاکروز با ارتفاع ۱۰۵- متر (۳۴۴- فوت) زیر سطح دریا است.[۱۳] این نقطه همچنین پست‌ترین نقطه بر روی قاره آمریکای جنوبی می‌باشد. مرکز جغرافیایی کشور در بخش مرکزی جنوب لاپالما واقع شده‌است.
این کشور مدعی مالکیت محدوده‌های جزایر فالکلند (به اسپانیایی: جزایر مالویناس) و جزایر جورجیای جنوبی و ساندویچ جنوبی می‌باشد. تحت عنوان جنوبگان آرژانتین، این کشور مدعی حاکمیت ² ۹۶۹۴۶۴ مایل مربع(۳۷۴۳۱۲ کیلومتر مربع) از قاره جنوبگان (قطب جنوب) است، که ادعاهای دیگری نیز درباره آنها از سوی شیلی و بریتانیای کبیر مطرح شده‌است.
این کشور نسبت به بخشی از جنوبگان ادعای ارضی دارد، جایی که برای مدت بیش از یک قرن پایگاه اورکاداس از آغاز سال ۱۹۰۴، تحت حضور اشغالگرانه و پیوسته دیگر کشورها قرار گرفته‌است.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
آرژانتین به ۲۳ ایالت تقسیم می‌شود ("provincias"؛ مفرد: "provincia" است)، و ۱ شهر خودگردان (که معمولاً به عنوان «پایتخت فدرال» اما مشروطه شناخته می‌شود: «پایتخت جمهوری» یا «پایتخت کشور») که با ستاره مشخص می‌گردد؛
- شهر خودگردان بوینس آیرس
- استان بوئنوس آیرس
- کاتامارکا
- چاکو
- چوبوت
- کوردوبا
- کورینتس
- انتره ریوز
- فرموزا
- هوخوی
- لاپامپا
- لاریوخا
- مندوزا
- میسیونز
- نئوکن
- ریونگرو
- سالتا
- سان خوآن
- سان لوئیز
- سانتا کروز
- سانتافه
- سانتیاگو دل استرو
- تییرا دل فیوگو
- توکومان
نام رسمی کنونی بخش فدرال، «شهر خودگردان بوئنوس آیرس» می‌باشد. بوئنوس آیرس از زمان یکپارچگی کشور آرژانتین پایتخت آن بوده‌است، اما برنامه‌ای وجود داشته تا مرکز اداری کشور به مکان دیگری منتقل شود. طی دوره ریاست جمهوری رائول آلفونسو، قانونی تصویب شد که دستور می‌داد انتقال پایتخت فدرال به ویدما، شهری در ایالت پاتوگونیایی ریو نگرو منتقل شود. مطالعات پیرامون آن زمانی در حال انجام بود که مشکلات اقتصادی در سال ۱۹۸۹ این برنامه را از پای درآورد. اما این قانون هرگز رسماً لغو نشد، آن به یک یادگار تاریخی محض تبدیل شد، و برنامه آن نیز به فراموشی سپرده شد.
ایالات به واحدهای ثانویه کوچک‌تری تحت عنوان «بخش هاً یا بخش‌های آرژانتین| بخش‌ها تقسیم می‌شوند. در این کشور ۳۷۶ بخش وجود دارد. ایالت، ایالت بوینس آیرس| بوینس آیرس دارای ۱۳۴ واحد مشابه با آن به نام» بلوک «می‌باشد.» بخش‌ها «و» بلوک‌ها " نیز به زیرمجموعه‌های کوچک‌تر شهرداریها یا نواحی تقسیم می‌شوند.
بزرگترین شهرهای اصلی در آرژانتین عبارت‌اند از بوئنوس آیرس، کوردوبا، روزاریو، مندوزا، توکومین، لاپلاتا، ماردل پلاتا، سالتا، سانتافه، سن خوآن، رزیستنسیا، و نوکوئین.
آرژانتین مدعی حاکمیت و کنترل جزایر فالکلند (جزایر مالویناس) و بخشی از قاره جنوبگان بوده، که هر دو را به عنوان قسمتی از ایالت تییرا دل فیوگو خود به‌شمار می‌آورد.
فرهنگ[ویرایش]
قوای نظامی[ویرایش]
رئیس جمهور آرژانتین رئیس کل قوای نظامی کشور آرژانتین است، و ارتش این کشور تحت نظارت وزارت دفاع قرار دارد.
نکات خواندنی درباره آرژانتین[ویرایش]
- آرژانتین اولین کشور ملی مستقل در نیمکره جنوبی بوده‌است.
- دانشگاه ناسیونال کوردوبا دومین دانشگاه پرسابقه در آمریکای جنوبی است.
- پنج نفر آرژانتینی مختلف جایزه نوبل را (در رشته‌های شیمی، پزشکی و صلح) برده‌اند.
- شهر لاپلاتا اولین شهر در آمریکای لاتین بوده که صاحب روشنایی‌های برق در خیابان‌های خود شده‌است.
- تراموا در این شهر، اولین مترو احداث شده در نیمکره جنوبی بوده است.
- شهر مندوزا یکی از ۸ مرکز اصلی تولید شراب در دنیا است.
- آرژانتین بیش‌ترین مصرف گوشت قرمز را در دنیا دارد.
- اولین شخص متولد شده در قاره جنوبگان امیلیو پالما، در پایگاه اسپرانزا، یک شهروند آرژانتینی بود.
- اولین شخص غیر اروپایی که به عنوان پاپ٬ رهبر کاتولیک‌های جهان می‌شود پاپ فرانسیس آرژانتینی است.
